30 Yıl üzeri hizmeti olan ve 30 yıl üzeri hizmetleri için emekli ikramiyesi alamayan, memur ve asubay emeklilerinin hukuki durumu nedir,  nasıl hareket etmeliler, sorumuzun yanıtını tüm ayrıntıları ile TEMAD Konya Disiplin Kurulu Üyesi E. Asb. Avukat Mehmet Ali ARSLAN verdi.
Kendisine bu değerli bilgiler için teşekkür ederiz.

 Sevgili dostlar;

Bilindiği gibi sosyal sigortalar kapsamında sigortalı (SSK) ve memur olarak çalışan iki grup, aktif çalışma  hayatına son verip emekli olurken ikramiye/kıdem tazminatı adı altında toplu para almaktaydı. Ancak bu  ikramiye için işçi sınıfı hiçbir süre kısıtlaması olmaksızın her yıl için bir maaşlık kıdem tazminatı alırken, memur  ve muadili (askerler, polisler, hakim savcı sınıfı vb.) kamu görevlileri ise 5434 sayılı yasanın 89/4. maddesindeki  kısıtlamadan dolayı ne kadar çalışırsa çalışsın ancak 30 yıllık hizmeti için ikramiye alabilmekteydi.

Bu durumdan rahatsız olan ve kamuda memur olan bir vatandaş Ankara 15. İdare Mahkemesi’nde açtığı davada söz konusu eşitliğe aykırı durumun, (5434 sayılı yasanın 89 /4 fıkrası  birinci  cümlesindeki  30 yıl sınırı getiren hükmün) anayasaya (2 ve 10. madde) aykırı olduğunu da iddia ederek, idare mahkemesinin de aynı kanaatte olması neticesinde itiraz yoluyla anayasa mahkemesine götürmüştür. Konu Anayasa Mahkemesi’nde 25.12.2015 tarihinde görüşülerek 16/7 oy oranı ile kabul edilerek 30 yıl sınırı getiren cümle mülga 5434 sayılı yasadan iptal edilerek çıkarılmıştır. Bu karar ise 07.01.2015 tarihinde 29229 sayılı resmi gazetede yayımlanmıştır. Olayın özeti anayasa mahkemesi kararından sonra böyle bir sınırlama getiren mevzuat olmadığından 07 Ocak 2015 tarihinden sonra emekli olan her memur ve muadili  kamu görevlisi ne kadar hizmeti varsa o kadar emekli ikramiyesi almaktadır.

Burada önemli olan soru şudur; Eski tarihte emekli olan personel ne yapacaktır. Mesela bu karardan sadece 1 ay önce (Aralık 2014’ te) emekli olan ve bilfiil 37 yıl, yıpranma ve sınıf okuluyla birlikte 46 yıl hizmeti olan bir astsubay emeklisinin durumu ne olacaktır. Örneğimizdeki astsubay sadece 30 yıl hizmeti için ikramiye almıştır. Bir ay önce emekli olan birinin bu ikramiyeyi alamaması ne evrensel hukuk ilkeleriyle, ne hukuk devleti ilkeleriyle ne de hakkaniyet ve nesafetle bağdaşır. Ancak hantal devletin en hantal kurumlarından biri olan SGK müracaat eden tüm eski emeklilere ödeme yapamayacağı yönünde cevabi yazılar yazmaktadır. Örneğimizdeki astsubay bir aylık emeklilik müracaat tarihi farkından dolayı yaklaşık 16 x 2.735=43.760 TL eksik ikramiye alacaktır.

Sıkça sorulan bazı soruları da burada cevaplandırmak gerekecektir.

Bu sürelere neler dahildir?

 Bilfiil çalışılan yıllar, ¼ oranında verilen fiili hizmet zamları, sınıf okulunda geçen süreler,  kamuda geçen ve SSK kapsamında çalışılan sigortalık süreleri de dahildir. Zaten yukarı paragraftaki örnek durumu gayet güzel açıklamaktadır.

Peki örnek karar var mı?

Bu konuda alınmış ve birebir benzeşen bir emsal karar yoktur. Anayasa mahkemesine giden vatandaşın durumu farklıdır. Çünkü kendisi anayasaya aykırılığı öne sürmüş ve yasa metnini iptal ettirmiştir. Elbette ki bu iptalden yararlanacaktır. Nitekim davaya bakan Ankara 10. İdare Mahkemesi de 29.01.2015 tarih ve 2013/296 esas ve 2015/65 karar sayılı kararında 36 yıl hizmet üzerinden davacı memura yıpranmalar dahil olmak üzere ikramiye ödenmesine hükmetmiştir.

Eski emekliler ne yapacaklar?

Bu durumda söz konusu anayasa mahkemesinin iptal karırından önce emekli olan memurlar SGK’ ya eksik ödenen ikramiyelerinin ödenmesi için müracaat etmeliler ve gayet tabii olarak gelen ret cevabını da cevabın kendilerine ulaşmasından itibaren en geç 60 günlük süre içerisinde idari yargıda gerek iptal, gerek tam yargı davası açarak haklarını aramaları gerekmektedir.

Burada şunu da belirtmeden edemeyeceğim, zaten hükümet geçtiğimiz yıl içerisinde bu iptal edilen 30 yıllık, süreyi 35 yıla çıkarmak için girişimde bulunmuş ancak, ne hikmetse konu yasalaşmamıştır. Ama emeklilikte 65 yaşını tamamlama  şartını getiren yeni sosyal güvenlik sisteminde, böyle sınırlama getiren madde ve fıkralar vicdanları sızlatmaktadır. Nitekim 20 yaşında kamuda çalışmaya başlayan bir memur 65 yaşında emekli olduğunda 15 yıllık prim ödemesi çöpe gidecektir. Fakat bir öngörüden ibaret olmak üzere; seçimden sonra (07 Haziran 2015 seçimleri) tekrardan iptal edilen madde gibi 35 yıl sınırı getiren bir madde getirileceği kanaati taşımaktayız.

Bu hukuksal değerlendirmemizi, bir görüşten ibaret olmak üzere tüm meslektaşlarımızla paylaşmayı saygıdeğer meslektaşlarımıza karşı bir borç biliriz. Saygılarımızla…

 Av. Mehmet Ali ARSLAN

TEMAD Konya Dis. Krl.Üyesi