Bu bölümde sizlere Merhum bir meslektaşımızı ve Başarı öyküsünü aktarmaya çalışacağız. Hava Slh. Asb. Kd. Bçvş. Merhmum Mehmet Başağ. Mehmet Başağ ile ilgili internet ortamında bazı bilgiler bulunmasına rağmen kendisiyle ilgili ilk detaylı çalışma Ailesi ile görüşülerek ve ailesinin elinde bulunan belge ve bilgilerden de yararlanılarak, Muğla TEMAD İl Başkanı E. Dz. Asb. Halil Ergenli tarafından yapılmıştır. 

Mehmet Başağ'ın anısının kuşaklar boyu yaşatılması dileğiyle öyküsünü sunuyoruz.

E. Hv. Asb. Kd. Bçvş. Mehmet BAŞAĞ, 1926 yılında İstiklal Madalyası sahibi bir babanın oğlu olarak Muğla’da dünyaya gelmiştir. İlk ve orta öğrenimini Muğla’da tamamlamış ve 1943 yılında Eskişehir Hava Okuluna girmiştir. İki yıllık öğrenimden sonra ATICI- BOMBARDIMANCI olarak Astsubay Çavuş nasbedilmiştir. İlk görev yeri Balıkesir’de bulunan 102. Keşif Grubudur.Daha sonra Afyon 10. Keşif Alayı ve Eskişehir 113.Keşif Filosunda görev yapmıştır.

1956 yılında yapılan bir NATO kıymetlendirmesinde 113. Filo’nun 24 uçağının cephane yüklemesin 35 dakikadan az bir sürede yaparak birinci olan Yükleme Ekibinde önemli görevler yapmıştır.

1963 yılında Bandırma’da bulunan 6. Ana Jet Üs Komutanlığına atanmıştır.

Mehmet Başağ, Bandırma’da görevli iken, F-5 ve F100 uçakları ile yapılan Bomba ve Roket eğitim atışlarının ayrı sortilerde yapılması nedeniyle ortaya çıkan zaman ve yakıt kaybının önüne geçmek üzere, atışların tek sortide yapılabilmesini sağlamak amacıyla bir adaptör geliştirmeye karar vermiştir. Bu amaçla Kayseri ve Eskişehir fabrikalarında araştırmalar yapmış ve 1965 yılında, B-37 K1 Bomba adaptörü ile MA-2 Roket adaptörünü birleştirerek bu düşüncesini hayata geçirmiştir.

Birlik imkânları ile imal ettiği bu adaptörün denenmesi konusunda, uğraş vermiş ancak kabul ettirememiştir. Ailesinin anlatımı ile o tarihte Bandırma 6.Ana Jet Üs Komutanı olan Tahsin ŞAHİNKAYA bu sistemi bizzat denemeyi kabul etmiştir. İlk denemeleri Pilot olarak, Tahsin ŞAHİNKAYA, Cezmi ARI ve Necdet HIZEL gerçekleştirmiştir. Eskişehir İkmal Bakım Merkezi Komutanlığında incelenen ve denenen sistem kabul görmüş ve seri üretime geçilmiştir. Sisteme TÜRK, MEHMET ve BAŞAĞ kelimelerinin birleşiminden oluşan TÜMBAŞ adı verilerek Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmiştir.

Mehmet BAŞAĞ bu icadı için hiçbir hak talep etmemiştir. Eşi Neriman BAŞAĞ hala bu başarının haklı gururunu yaşamaktadır. “Bir eser bıraktı Türkiye’ye, para olsa harcanır giderdi” demektedir.

Mehmet BAŞAĞ 1969 yılında emekli olmuş, Memleketi Muğla’ya yerleşerek kendi imkânları ile ve fiilen çalışarak yaptığı evde yaşamaya başlamıştır. 1980 yılına kadar unutulan Mehmet BAŞAĞ ve icadı o dönemde Hava Kuvvetleri Komutanı olan Orgeneral Tahsin ŞAHİNKAYA tarafından yeniden gündeme getirilmiştir. Orgeneral ŞAHİNKAYA kendisinin de ilk denemesini yaptığı bu sistemin mucidi Mehmet BAŞAĞ’ı unutmamış ve “Üstün Hizmet Madalyası” ile ödüllendirilmesini sağlamıştır.

1980 yılında Gaziemir Hava Teknik Okulları Mezuniyet töreni ile aynı gün E. Hv. Asb. Kd. Bçvş. Mehmet BAŞAĞ’da davet edilerek, madalyası Hava Eğitim Komutanı tarafından verilir. 15 yıl gecikmeyle de olsa gerçekleşen madalya töreninde Ailesinin deyimiyle on yaş gençleşmiştir.

Mehmet BAŞAĞ ve icadı, 1981 yılında TRT’de mucitlerle ilgili program yapan Bülent ÖZVEREN tarafından yayına çıkarılarak tekrar gündeme getirilmiştir.

E. Hv. Asb. Kd. Bçvş. Mehmet BAŞAĞ 2 Mart 1984 tarihinde vefat etmiş ve Muğla Eski Mezarlığına defnedilmiştir. Eşi Neriman BAŞAĞ ve kızı Aydan OSKAY halen Muğla’da, oğlu Ali BAŞAĞ ise Dalaman’da yaşamaktadır.

Mehmet Başağ'ın icadı bugün Hala İstanbul Yeşilköy'de bulunan Hava Kuvvetleri Müzesinde sergilenmektedir. E. Hava Slh. Asb. Kd. Bçvş. Atilla Özdemir bu icadın müzede sergilenmesi için ciddi emek vermiş ve zor şartlarda TÜMBAŞ sistemini Hava Müzesine kazandırmıştır.  Özdemir'in Mehmet Başağ ile ilgili düşüncelerini de sizlerle paylaşmak isteriz. 

"Merhum saygıdeğer büyüğümüz, hem meslektaşımız, hem de aynı branşta (uçak silahçısı) olarak bizlerin “PİRİ” idi. Bizler Hava Kuvvetleri saflarına katıldığımız ilk anlarda, daha askeri okulda iken büyüklerimiz ve hocalarımız tarafından bizlere gururla “HV.SLH.KD.BÇVŞ. MEHMET BAŞAĞ”’ın bu örnek çalışması ve icadı “TÜMBAŞ” anlatılmış, tanıtılmış ve çalışma sistemi de öğretilmişti.

Sonrasında da kıtalarda, yıllarca uçaklarımızda bu “Bomba-Roket eğitim adaptörü” nü yani “TÜMBAŞ” ı pilotlarımızın eğitim atışları için bizzat kullandık. (Çok pratik, ekonomik ve istikrarlı bir çalışma düzeni olduğundan)"

Mehmet Başağ'ın adı bugün Memleketi olan Muğla'nın Merkez İlçesi, Menteşe'de  bir sokağa verilmiştir.

Minnet, rahmet ve şükranla anıyoruz.

Hazırlayan : Halil Ergenli 

Belgeler    : Ali Başağ Arşivi

FACEBOOK SAYFASINA ULAŞMAK İÇİN  TIKLAYINIZ